شما اینجا هستید

بین الملل » دکمه هسته‌ای چیست و از کجا آمده؟

به گزارش سپیدخبر، برای اولین بار از دوران جنگ سرد، مردم آمریکا نگران توانایی رئیس‌جمهور خود در اداره زرادخانه هسته‌ای هستند.

تنها دو روز از سال ۲۰۱۸ گذشته بود که ترامپ در توییتر خود رجز خواند که “دکمه هسته‌ای او” از دکمه هسته‌ای رهبر کره شمالی “بزرگ‌تر  و قوی‌تر” است. برای برخی، این توییت ها یادآور هشدار نگران‌کننده “هیلاری کلینتون” است: “مردی که با یک پیام توییتری به دام بیفتد، مردی نیست که بتوان برای اداره سلاح‌های هسته‌ای به او اعتماد کرد.”

از زمان ریاست جمهوری “جان اف کندی”، تمام روسای جمهور آمریکا افسری دارند که آن‌ها را با چمدانی به نام “فوتبال هسته‌ای” دنبال می‌کند. این چمدان برای راه‌اندازی حمله اتمی توسط رئیس‌جمهور است. این حمله را رئیس‌جمهور آمریکا نه‌تنها با یک دکمه، بلکه با “کدهای هسته‌ای شخصی‌اش” که همیشه به همراه دارد، راه‌اندازی می‌کند.

این تصمیم برای قرار داشتن در دستان یک نفر بیش‌ازحد بزرگ است. تاکنون هیچ‌یک از روسای جمهور از “فوتبال هسته‌ای” استفاده نکرده است. اما بازهم این سؤال وجود دارد که چرا تصمیم به آغاز جنگ هسته‌ای باید تنها در اختیار یک نفر باشد؟

جالب اینجاست که تنها رئیس‌جمهوری که در تاریخ حمله هسته‌ای را تأیید کرد (هری ترومن)، زیاد در فرآیند تصمیم‌گیری دخیل نبود. گرچه می‌دانست این حمله برنامه‌ریزی‌شده، اما مقامات نظامی به‌تنهایی آن را اجرا کردند. زمانی که در ۶ اوت ۱۹۴۵ اولین بمب هسته‌ای در هیروشیما فرود آمد، ترومن در یک کشتی تفریحی بود. او تقریباً ۱۶ ساعت بعد خبرِ اجرایی شدن حمله هسته‌ای را شنید.

دکمه هسته‌ای چیست و از کجا آمده؟ 

هری ترومن در حال ایراد بیانیه‌ای که در آن به متجاوزان کمونیست هشدار داد آمریکا در حال بررسی امکان استفاده از بمب اتمی است.

“الکس ولرستین” استاد مطالعات علم و فناوری در موسسه تکنولوژی “استیونس” می گوید: “احتمال بی‌خبری ترومن از بمباران ناکازاکی وجود دارد. شواهد زیادی وجود نداشت تا او متوجه شود دو بمب به‌سرعت برای پرتاب آماده‌شده‌اند. بدون شک او را از حمله دوم مطلع نکرده بودند.”

اما شرایط به‌سرعت تغییر کرد. یک روز پس از بمب‌گذاری ناکازاکی، ارتش به ترومن اعلام کرد که در عرض یک هفته برای بمب بعدی آماده می‌شود. ترومن به‌سرعت شرایط را تحت کنترل گرفت و اعلام کرد که ارتش بدون تأیید رئیس‌جمهور اجازه استفاده از بمب هسته‌ای را ندارد. همچنین دسترسی نظامیان را به این سلاح‌های جدید و ترسناک کاهش داد.

رئیس‌جمهور بعدی “دوایت آیزنهاور” مخالفِ ترومن رفتار کرد و دسترسی ارتش به سلاح‌های هسته‌ای را افزایش داد. اما پس از او، کندی دوباره این دسترسی را محدود کرد. دولت کندی قبل از آغاز بحران موشکی کوبا این کار را آغاز کرده بود، اما در دوران بحران نگرانی‌ها به‌شدت افزایش یافت.

ولرستین می گوید: “یکی از مسائلی که درباره دسترسی نظامیان به سلاح هسته‌ای مطرح می‌شد، این بود که شاید یکی از آن‌ها ببیند و یا فرض کند که کوبایی‌ها به حمله دست‌زده‌اند، و سپس تصمیم به حمله بگیرد. آن‌وقت چه باید کرد؟ ممکن بود به‌طور کاملاً تصادفی جنگ هسته‌ای رخ دهد، که حتی از جنگ هسته‌ای اختیاری نیز بدتر است.”

دکمه هسته‌ای چیست و از کجا آمده؟ 

رئیس‌جمهور کندی و مقامات ارتش آمریکا در جریان بحران موشکی کوبا؛ ۱۹۶۲

در اواخر دولت کندی، فردی با نسخه اولیه “فوتبال هسته‌ای” همه‌جا دنبالش می‌کرد. مشخص نیست چه زمان مردم از وجود این چمدان باخبر شدند، اما در سال ۱۹۶۵ روزنامه “بالتیمور سان” آن را “فوتبال” باقابلیت هسته‌ای می‌نامید. در همین مقاله توضیح داده شد که چگونه این فرد “فوتبال” را پس از تیراندازی به ‌کندی، به دنبال او به بیمارستان برد.

در طول جنگ سرد، روسای جمهور آمریکا فوتبال را با خود همه‌جا می‌بردند تا در صورت وقوع حمله از سوی شوروی، بلافاصله اقدام کنند. از آنجاکه آمریکا تنها چند دقیقه برای پاسخ فرصت داشت، پس نزدیک بودن چمدان به رئیس‌جمهور منطقی به نظر می‌رسید.

ولرستین می گوید مصرف بیش‌ازحد مشروبات الکلی توسط نیکسون و رفتار ناپایدارش در اواخر ریاست جمهوری، سبب شد صلاحیت فرمانده کل قوا در بکار بردن این چمدان زیر سؤال برود. بااین‌حال میزان نگرانی‌هایی که درباره ترامپ وجود دارد، کاملاً بی‌سابقه است.

در فوریه ۲۰۱۷ فردی در اقامتگاه “مارآلوگو” نزد ترامپ مهمان شد و عکسی از خود در کنار حمل‌کننده “فوتبال هسته‌ای” در فیس‌بوک ارسال کرد. افراد زیادی از نزدیک بودن این چمدان با ترامپ ابراز نگرانی کردند.

ولرستین می گوید ایده تأیید حملات هسته‌ای توسط رئیس‌جمهور هرگز وارد قانون این کشور نشد. باگذشت زمان پروتکل‌هایی تصویب شد که تنها رئیس‌جمهور اختیار آغاز حمله هسته‌ای را داشته باشد.

در سال اول ریاست جمهوری ترامپ، یکی از جمهوری خواهان برجسته این سؤال را مطرح کرد که آیا کابینه او مانع استفاده از سلاح هسته‌ای می‌شوند یا خیر؟

اما درمجموع تصور می‌شود که اگر رئیس‌جمهور از کدهایش برای آغاز حمله استفاده کند، فرمانش بدون سؤال اجرا شود. درواقع سیستم آمریکا از ابتدا این‌گونه طراحی‌شده است.

منبع: History

غیرمنتظره – سایت خبری گیلان | اخبار گیلان – خبر رشت