رئیس مرکز آموزش و پژوهش بیماری‌های پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران در این‌باره  می‌گوید: هر قرمزی و خارشی اگزما نیست و ممکن است بیماری‌های مختلفی باشد؛ بنابراین ابتدا باید مطمئن شویم که دچار اگزما شده‌ایم ضمن اینکه اگزما انواع مختلفی دارند که برخی به حساسیت ارتباط دارد و برخی دیگر هم ارتباط ندارد؛ پس هر اگزمایی ناشی از حساسیت و آلرژی نیست.

ضمن اینکه اگزما لزوما اینگونه نیست که فرد از بدو تولد به آن دچار باشد ممکن است در سنین مختلف ایجاد شود و مهم این است که زمانی که ایجاد شد باید چه کرد؛ به این علت که ممکن است سالیان سال و حتی تا آخر عمر در بدن بماند به همین سبب فرد در مواجهه با این بیماری بلافاصله به پزشک مراجعه می‌کند.

پزشک می‌تواند اگزمای پوستی را بعد از شنیدن علائم و نشانه‌های شما و نیز معاینه پوست شما تشخیص دهد. پزشک ممکن است انجام نمونه‌برداری پوست یا سایر آزمایشات را نیز برای نفی احتمال سایر بیماری‌های پوستی، توصیه کند.

اگزما چیست؟

دکتر علیرضا فیروز می‌گوید: اگزما بیماری مزمن پوستی است که به آن درماتیت اتوپیک نیز می‌گویند. اگزما می‌تواند روی هر نقطه‌ای از بدن ایجاد شود. البته اگزما، واژه‌ای کلی برای وضعیت‌های مختلف پوست ملتهب است. تقریبا ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد جامعه مبتلا به این بیماری مزمن و عودکننده می‌شوند که در بعضی موارد از کودکی شروع می‌شود. خوشبختانه خیلی از کودکان مبتلا به اگزما با بزرگ شدن، بیماری‌شان بهبود می‌یابد. اگرچه علت اصلی اگزما خیلی وقت‌ها ناشناخته است. اما به‌نظر می‌رسد ناشی از پاسخ غیرطبیعی سیستم دفاعی بدن باشد. اگزما درمان قطعی ندارد. این را دکتر فیروز می‌گوید و ادامه می‌دهد: البته با روش‌های درمانی می‌توان با آن مقابله کرد. در بیشتر بیماران، بیماری ممکن است با اجتناب از عوامل محرک بهبود یابد. اگزما در هر قسمت از بدن به‌وجود می‌آید با این حال در شیرخواران اگزما به‌صورت تیپیک در پیشانی، گونه، ساعد، ساق پا، پوست سر و گردن رخ می‌دهد. در بزرگسالان اگزما به‌صورت مشخص درصورت، گردن، قسمت داخلی آرنج، زانو و قوزک پا رخ می‌دهد. در بعضی افراد اگزما ممکن است تاولی و ترشح‌دار باشد. در بعضی دیگر ممکن است به‌صورت ضایعات پوسته ریز، خشک و قرمز خود را نشان دهد. یکی از مؤثرترین روش‌های درمان و کنترل اگزما در نوزادان، تغذیه با شیر مادر است. حداقل ۶ ماه تغذیه با شیر مادر از اگزما پیشگیری می‌کند. خوشبختانه اگزما مسری نیست، اما در خانواده‌هایی که سابقه اگزما دارند، افراد مستعدتر هستند.

درمان اگزما با تغییر سبک زندگی

از استرس دوری کنید،استراحت کافی داشته باشید، تفریح کنید، به تمدد اعصاب بپردازید و افکار منفی را از خود دور کنید. دوش آب گرم در رسیدن به آرامش بسیار مؤثر است. از محصولات بهداشتی و آرایشی ضدحساسیت و ضعیف استفاده کنید. همیشه پوست خود را مرطوب نگه دارید. مرطوب‌کننده‌ها از خشکی پوست جلوگیری می‌کنند.

هوای منزل را مرطوب نگه دارید

می‌توانید از دستگاه‌های مرطوب‌کننده نیز استفاده کنید. ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بدون هیچ‌گونه کرم و یا محافظی در معرض نور خورشید قرار بگیرید و مطمئن باشید که در این مدت کوتاه هیچ آسیبی به پوست شما نمی‌‌رساند. لباس‌های پنبه‌ای بپوشید و سعی کنید ملحفه و روتختی شما از جنس پنبه و یا نخ باشد. اگر خارش شما شدید بود، با جوراب و دستکش بخوابید. از قرار گرفتن در برابر آلرژن‌های بالقوه، همچون گردوغبار و گرده گیاهان، خودداری کنید. از محصولات گیاهی و ضدحساسیت استفاده کنید که معمولا عاری از هر نوع ماده تحریک‌کننده هستند. پوست‌تان را مرطوب نگه دارید و از تعریق یا گرم شدن زیاد از حد بدن جلوگیری کنید.

ازمواد غذایی محرک دوری کنید

دوری از هرگونه غذایی که سبب بروز بیماری شود و عوامل محیطی که سبب تحریک و آلرژی می‌شوند مثل گرده، دانه‌ها، پشم و کرک حیوانات و مواد شوینده و شیمیایی از اهمیت وی‍ژه‌ای برخوردار است.

بخور، نخور ‌ها برای درمان اگزما

دکتر شاهین داوودی، متخصص بیماری‌های پوست، مو و زیبایی می‌گوید: حساسیت‌های پوستی معمولا به ۲صورت تظاهر پیدا می‌کنند؛ یکی حالت کهیرهای پوستی و دوم اگزماست.

در مورد کهیر باید گفت مهم‌ترین علت بروز این ضایعه حساسیت غذایی است. البته حساسیت‌های تنفسی و دارویی و گاهی واکنش به محرک‌های محیطی مثل سرما و گرمای هوا و نورخورشید هم می‌تواند باعث بروز کهیر شود.

با این حال مهم‌ترین علت بروز کهیر، مواد غذایی است؛ مثل افزودنی‌های غذایی. همچنین خیلی از مواد دیگر هم مثل گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی، سویا، غلات، تخم‌مرغ، آجیل یا حتی شیر گاو هستند که چنین عوارضی می‌توانند در برخی افراد پدید آورند.

او همچنین درباره اینکه چه مواد غذایی محرک اگزما هستند هم می‌گوید: بسیاری از مواد، عامل محرک در اگزما شناخته می‌شوند ولی در همه افراد سبب این حالت نمی‌شوند. در بسیاری مواقع علت اصلی شعله ور شدن بیماری نامشخص خواهد ماند.

در برخی موارد به‌نظر می‌رسد مواد خشن و زبر که در تماس با پوست قرار می‌گیرند سبب خارش می‌شوند. در بعضی دیگر گرما یا تعریق زیاد سبب بروز علائم می‌شود. در بعضی از بیماران نیز صابون‌ها، پودرهای رختـشــــویی، گندزداها، تماس با گوشت آلوده و… باعث اگزما می‌شود.

بهترین راه درمان چیست؟

یکی از مهم‌ترین راه‌های درمان اگزما، اجتناب از خاراندن زخم‌هاست. اگزما معمولا خشک است. شایع‌ترین درمان، استفاده از لوسیون یا کرمی است که تا حد امکان پوست را مرطوب نگه می‌دارد. این درمان به‌خصوص اگر چند دقیقه پس از حمام کردن استفاده شود، مؤثر بوده و سبب مرطوب ماندن پوست می‌شود. اگر کمپرس سردی مستقیما روی ناحیه خارش‌دار پوست اعمال شود سبب تسکین خارش می‌شود. البته باید دقت کرد در این بیماری باید داروها و انواع کرم‌ها تحت نظر پزشک مصرف شود. چرا که استفاده خودسرانه از آنها می‌تواند عواقب جبران ناپذیری به‌دنبال داشته باشد. پوستی که تحت‌تأثیر اگزماست، ممکن است مکررا عفونی شود. در این موارد استفاده از کرم‌ها و پمادهای آنتی‌بیوتیک (تحت نظارت پزشک) الزامی است.

انواع اگزما

منصور نصیری کاشانی، متخصص پوست و مو: ۲۰درصد اگزماهای تماسی از نوع آلرژیک و ۸۰ درصد از نوع تحریکی است، درمان این بیماری علاوه بر پیشگیری بستگی به وسعت و انتشار آن دارد که پزشک، داروی تزریقی، خوراکی یا به‌صورت پماد تجویز می‌کند. ضمن اینکه شایع‌ترین اگزمای تماسی اگزمای تحریکی بوده که با تماس با آب، ‌شوینده‌ها و… ایجاد می‌شود و قرمزی، خارش، ترک، ضخیم شدن پوست و ایجاد دانه‌های ریز از نشانه‌های این نوع اگزماست. از هر ۱۰نفر که با ماده تماسی که باعث ایجاد اگزما شده در ارتباط بوده یک نفر ممکن است دچار اگزمای تماسی از نوع آلرژیک شود و بدن آن واکنش نشان دهد. در اگزما مسئله پیشگیری، حائز اهمیت است؛ فردی که اگزما دارد باید تماس خود را با موادی همچون شوینده‌ها، گردو خاک و… کاهش دهد و از این مواد دوری کند.