به گزارش غیرمنتظره و به نقل از ایسنا، مهری شیرمحمدی: مجموعه بناهای میراثی مرکز شهر، خود به‌تنهایی بهترین جاذبه را برای شهروندان و گردشگران دارد. این بناها با معماری نئوکلاسیک روسی، هر بیننده‌ای را ساعت‌ها مجذوب خود می‌کند. مردم رشت، عمارت تاریخی بلدیه را با برج معروف ۲۵ متری آن می‌شناسد که ۴ ساعت بالای آن کار گذاشته شده است و اگر کسی بخواهد آدرس بدهد، برج ساعت یکی از مهم‌ترین نمادهای شهر خواهد بود.
عمارت بلدیه با برج معروف ساعت آن، یک‌صد سال پیش درست در جایی ساخته شد که گورستان مرکزی شهر قرار داشت و بقعه‌ای در وسط این گورستان بود که مردم به آن ارادت خاصی داشتند. این آرامگاه مدفن استاد «ابوجعفر الثومی» بود که بنا بر روایات مکتوب، مردی از اهالی آمل بود که مردم غرب گیلان را به اسلام دعوت کرد. تخریب این گورستان اگرچه اعتراضات مردمی را در پی داشت، ولی اوامرِ حکومت وقت برای نوسازی شهر، قابل برگشت نبود.
اکنون عمارت بلدیه به‌عنوان مهم‌ترین نماد شهر رشت شناخته می‌شود. عمارت باشکوهی که در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شده و سومین سال است که مرمت آن از سوی سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری شهرداری رشت در حال اجراست.
برج ۲۵ متری عمارت بلدیه رشت در ابتدا تنها کاربری نگهبانی داشت و ۳ سال پس از تأسیس، با تغییراتی در برج و کارگذاشتن ۴ ساعت آلمانی، تبدیل به برج ساعت شد. ایجاد برج‌های ساعت در بسیاری از شهرهای کشور در اوایل قرن ۱۴، نمادی از تجددخواهی بود تا اهمیت وقت و زمان را برای توسعه یادآور شود. برج زیبای ساعت عمارت بلدیه شهر تبریز و برج ساعت شهر ساری یکی از این نمونه‌هاست. درگذشته تا این اندازه ساختمان‌ها بلندمرتبه‌سازی نشده بود و از چهار جهت می‌شد برج ساعت و عقربه‌های بزرگ ۴ ساعت را در ۴ جهت اصلی دید.
اما همین برج زیبا، درست در ۱۱ شهریورماه ۱۳۱۰، موجب مرگ شهرداری شد که تنها ۲ ماه از خدمتش در کسوت مدیریت بلدیه رشت می‌گذشت. مرگ دلخراشی که شایعاتی پیرامون آن بر سرزبان‌ها افتاد و مردم می‌گفتند نفرین استاد ابوجعفر الثومی دامن شهردار را گرفته است.
درباره این واقعه تاریخی، نویسنده کتاب تاریخچه بلدیه رشت می‌گوید: «برج ساعت شهرداری باعث مرگ یکی از رؤسای بلدیه شد. جریان بدین قرار است که در سال ۱۳۱۱ خورشیدی شخصی به نام احمد خجسته به ریاست بلدیه رشت منصوب شد، چند ماهی از خدمتش در بلدیه نگذشته بود که روزی برای بازدید از برج نگهبانی شهرداری و دیدن شهر، بدون اطلاع همکاران و سرزده به بالای برج می‌رود و ناگهان سرش به دوران افتاده و از بالای برج به زمین پرتاب می‌شود و درنتیجه فوت می‌کند. مردم این حادثه سهل‌انگارانه را به‌حساب نفرین [ابوجعفر] نسبت به تخریب آرامگاه استاد ابوجعفر تلقی کرده و شایعاتی در این زمینه پخش کردند. به دنبال آن شهرداری به فکر تعمیر و بازسازی بنای بقعه افتاد؛ ولی به سرانجام مطلوبی نرسید و بعدها شیرخانی، شهردار دهه ۵۰ به طور نمادین، سنگ مزاری در حیاط پشتی عمارت بلدیه جانمایی کرد.»
محمود نیکوییه، با بیان اینکه در آن مقطع تاریخی، اعضای انجمن شهر اجازه انتخاب شهردار را نداشتند، یادآور می‌شود: شهرداران در تهران منصوب شده و به رشت می‌آمدند. احمد خجسته نیز در ۲۰ تیرماه ۱۳۱۰ از سوی مرکز به ریاست بلدیه رشت انتخاب شد. در همین زمینه روزنامه پرورش، خبر انتصاب وی و تاریخ عزیمت خجسته به رشت را چاپ کرده است: «آقای میرزا احمدخان خجسته… روز جمعه وارد و روز گذشته پس از معرفی به کار اداری خود مشغول گردید.» (یکشنبه ۳/۵/۱۳۱۰ پرورش)
نیکوییه به استناد اخبار مندرج در روزنامه‌های چاپ رشت در آن دوران یادآور می‌شود: «از آمدن شهردار جدید دو ماهی نگذشته بود که آقای میرزا احمدخان خجسته رئیس بلدیه رشت، بدون اطلاع به طرف دیده‌بان عمارت بلدیه حرکت و از برج بالا می‌رود، در وسط سرش گیج‌خورده نتوانست خود را نگهداری و به طرف زمین جلو عمارت بلدیه پرت می‌شود و صدماتی به پا، دست و سینه‌اش وارد گردید. فوراً به مریض‌خانه بلدیه حمل، ولی معالجات مؤثر واقع نشده، پس از ربع ساعت فوت می‌نماید. به نوشته روزنامه پرورش «تشییع و مجلس ترحیم – دیروز چهارشنبه جنازه مرحوم آقامیرزا احمدخان خجسته را با تجلیل تمام حرکت دادند و به‌وسیله اتومبیل به قبرستان مدیریه حمل کردند و سپردند که تا دستور دفن یا حمل نعش از طرف پدرشان که در مشهد متوقف‌اند، اعلام شود و آقای دیوان‌بیگی حکمران گیلان و آقای سرهنگ زاویه فرمانده محترم و آقای نهاوندی رئیس عدلیه و آقای سرهنگ سهیلی، رئیس نظمیه و آقای مفتح پیشکار مالیه و آقای عطایی، رئیس پست و تلگراف و آقای باختر، رئیس ثبت گیلان و رؤسای شعبات دوایر و اعضای بلدیه و علما و تجار و اصناف مراسم تشیع را به عمل آوردند. سپس در مسجد مرحوم لاکانی مجلس ترحیم منعقد و از طرف رؤسای دوایر از واردین پذیرایی می‌شد و دو ساعت به ظهر حسب دستور آقای کشفی مجلس ترحیم را ختم نمودند.» (پرورش، س۸، ش۹۱۳، پنجشنبه ۱۱/۶/۱۳۱۰) دو ماه بعد و در آبان ۱۳۱۰ روزنامه پرورش از انتصاب میرزا عباس خان حاتمی، به ریاست بلدیه رشت خبر می‌دهد.»
حالا اگر در مرکز شهر رشت بایستید، عمارت تاریخی مریض‌خانه بلدیه را می‌بینید که در چند قدمی عمارت بلدیه قرار گرفته است. اما همین فاصله کوتاه هم نتوانست جلوی مرگ شهردار انتصابی را بگیرد. گورستان مدیریه رشت نیز بعدها در توسعه شهر رشت، زیر آسفالت خیابان رفت و اطرافش تماماً ساخت‌وساز شد و اکنون نام و نشانی از احمد خجسته نیست.
- کد خبر 116967
- پرینت
