به گزارش سپیدخبر و به نقل از ایسنا، محمدسعید محصصی، مستندساز در معرفی کتاب «جشن نامه م.پ. » نوشته است: کتاب «جشن‌نامه م.پ. جکتاجی» یک دایره‌المعارف گیلان‌شناسی
جشن‌نامه م.پ. جکتاجی، به کوشش: رحیم چراغی. ۱۱۵۶ صفحه، رشت، نشر فرهنگ ایلیا، ۱۳۹۶، قیمت: ۸۰۰۰۰ تومان.
دست‌وپا می‌زنم تا از نفس نیفتم اما چه سود اگر این یک ذره امید را از دست بدهم. پس می‌نویسم: … (م.پ. جکتاجی)
در سال گذشته شاهد اتفاقی مهم در عرصه گیلان‌شناسی بودیم: انتشار جشن‌نامه م.پ. جکتاجی، اثری که خلق آن در شرایط عدم وجود اسپانسری توانمند، همتی بلند می‌طلبید و گردآورنده‌اش و ناشر آن به‌کمال داشتند. در سال ۱۳۵۸ که محمدتقی پوراحمد جکتاجی یا به اختصار م.پ. جکتاجی، نخستین نشریه دوزبانه گیلکی/فارسی را با نام «دامون» بنیاد گذاشت، کل کتاب‌های چاپ‌شده در حوزه گیلان‌شناسی به زحمت به ۲۰ جلد می‌رسید؛ اما اکنون تعداد کتاب‌های شعر و داستان گیلکی از رقم ۱۲۰ جلد فراتر رفته و کل کتب حوزه گیلان‌شناسی تقریبا به یک هزار جلد می‌رسد. هنوز هم شاید بسیاری باشند که عقیده دارند گیلکی نه یک زبان بلکه یک لهجه است اما امروز چندین واژه‌نامه گیلکی و کتاب‌هایی در باب مطالعات زبان‌شناسی و مباحث دستوری زبان گیلکی، تالیف و ترجمه شده و پایگاهی علمی شده برای معتقدان به زبان بودن گیلکی. اگر در آغاز دهه ۶۰ تمام ثروت ادبیات گیلکی مجموعه‌ای محدود بود و نحیف، امروز می‌توان از جریان بالنده هساشعر(با مبانی زیبایی‌شناسی خاص خود) در کنار دیگر انواع شعر کلاسیک و سپید گیلکی و ایضا داستان گیلکی سخن گفت و همچنین شاهد ترجمه برخی رمان‌ها، نمایش‌نامه‌ها و اپراهای خارجی، به این زبان بود و افزون بر آن حجم بسیار قابل توجهی از انواع مقالات، نشریات و کتاب‌های تخصصی در باب زبان و ادبیات گیلکی و دیگر موضوعات مرتبط با گیلان را می‌توان مشاهده کرد. خود جکتاجی از سال ۱۳۶۶ شروع کرد به انتشار سلسله کتاب‌های گیلان‌نامه که مجموعه مقالات گیلان‌شناسی است و برای هر پژوهنده‌ای در این زمینه، یک مرجع معتبر به‌شمار می‌رود. اینک اما جشن‌نامه‌ای که به پاس نزدیک به ۵۰ سال کار بی‌وقفه م.پ. جکتاجی منتشر شده، خود یک دایره‌المعارف معتبر در زمینه گیلان‌شناسی است.
این جشن‌نامه دربرگیرنده سه کتاب است: کتاب اول «روزنامه‌نگار و گیلان‌پژوه» محمدتقی پوراحمد جکتاجی؛ کتاب دوم «مطالعات شمال» در گستره تاریخ، تمدن، زبان، مردم‌شناسی و فولکلور، هنر و…؛ و کتاب سوم «مطالعات ایرانی» در گستره تاریخ، زبان، هنر، ادبیات و غیره. نگاهی به فهرست بلندبالای مطالب جشن‌نامه و اسامی نویسندگانی که در آن قلم زده‌اند نشان می‌دهد که چه کار پرزحمتی انجام شده است. در مطلبی چنین کوتاه حتما نمی‌توان به تمام نویسندگانی که در این کتاب قلم زده‌اند پرداخت، زیرا صد و بیست نفرند! از نامه‌های چاپ‌نشده بزرگانی مانند منوچهر ستوده، احسان یارشاطر، ایرج افشار و کیومرث صابری(گل‌آقا) خطاب به جکتاجی که بگذریم، باید گفت که هنرمندان و پژوهندگانی مانند کریستین برومبرژه، حسین محجوبی، هرمز همایون‌پور، اکبر اکسیر، فرهاد مهران‌فر، تیمور گورگین، حافظ موسوی، اصغر عسگری خانقاه و هادی غلام‌دوست در مورد جایگاه جکتاجی مطالب مهمی نوشته‌اند. بخش چشم‌گیری از این مطالب نمایش‌گر بخش مهمی از تاریخ چهل‌ساله اخیر گیلان است ازجمله نقش‌آفرینی موثر جکتاجی در تأسیس ان جی اوها و نهادهای مهمی که یکی از مهم‌ترین آن‌ها «خانه فرهنگ گیلان» است که نشانه‌ای نمونه‌وار و درس‌گرفتنی از مشارکت اجتماعی در توسعه پایدار جامعه است.
مقالات کتاب دوم(۵۰ مقاله در ۶۱۵ صفحه) نیمی از مطالب کتاب را به خود اختصاص داده است که نویسندگان‌شان مختص این جشن‌نامه نوشته‌اند. در این بخش بیش‌ترین توجه به بوم‌شناسی و مونوگرافی در گیلان(۱۲ مقاله) و تاریخ گیلان(۱۱ مقاله) معطوف شده و سهم بقیه موضوع‌ها عبارت است از: مردم‌شناسی و فولکلور گیلان، تحلیل ادبیات گیلکی، خاطره‌نگاری و نقدوبررسی، تاریخ ادبیات گیلان(هرکدام ۵ مقاله)، مباحث اجتماعی و اقتصادی گیلان(۳ مقاله)، زبان‌شناسی و مباحث دستوری زبان گیلکی(۲ مقاله) و معماری گیلان و مطالب متفرقه مرتبط با گیلان(هر کدام یک مقاله). در میان پدیدآورندگان مقالات به نام‌های آشنای زیادی برمی‌خوریم ازجمله در موضوع بوم‌شناسی و فولکلور گیلان کاظم سادات اشکوری با مقاله «نام مکان، نشانه یا نشانی»، دکتر سیروس شمیسا با «دانشگاه شاهپور»، سارا عضدی با «طراحی و نقش‌پردازی چادرشب در قاسم‌آباد»، و بسیاری دیگر. در موضوع دوم نیز چنین است: دکتر منوچهر پارسادوست با «رشت در دودمان صفویان»، دکتر افشین پرتو با «ماجرای گذر ناصرالدین‌شاه از گیلان…»، دکتر عباس پناهی با «اوضاع مذهبی گیلان در تاریخ میانه ایران»، دکتر محمدرضا خلعت‌بری با «نگاهی کوتاه به پیشینه باستان‌شناسی گیلان» و بسیاری دیگر. در باب دیگر موضوع‌ها کسانی مانند محمد شمس لنگرودی، رحیم چراغی، محمد بشرا، غلامرضا مرادی، فریدون نوزاد، سیدحسن معصومی اشکوری، فرشته طالش انسان‌دوست و بسیاری دیگر قلم زده‌اند. از دیگر مقاله‌های مهم که در کتاب آمده می‌توان به تحولات شاخص‌های کلیدی نیروی کار گیلان(فرشته طالش انسان‌دوست)، چالش‌های برنامه‌ریزی پیشرفت(دکتر سیدحسن معصومی اشکوری)، بررسی دوره اول داستان‌نویسی گیلان(غلامرضا مرادی)، معماری چوب در گیلان و آلزاس(مژگان خاکپور)، جست‌وجوی حقیقت یک افسانه در شاهنامه(رحیم چراغی) و با کمال شرمندگی مقاله نگارنده با عنوان «مدخلی بر پدیده‌ای به نام سینمای گیلان».
همان‌گونه که گفتم به دلیل تنگی جا نمی‌توان از تک‌تک نویسندگان نام برد. به همین دلیل در مورد کتاب سوم این جشن‌نامه تنها به ذکر عناوین تنی چند از نویسندگان و مقالات‌شان بسنده می‌کنم از جمله دکتر محمد روشن با «گنج روان حافظ»، دکتر علی‌اشرف صادقی با «تاملی در قرائت بیتی از حافظ»، دکتر رضا رضازاده لنگرودی با «نگرشی درباره شکل‌گیری انقلاب عباسیان» دکتر رضا چراغی با «نیما و سنت: گفت‌وگو یا تقابل؟» و بسیاری دیگر که ارزش و اعتبار علمی و فرهنگی جشن‌نامه را فزون‌تر کرده است. این‌ها همه نشان می‌دهد که م.پ. جکتاجی چه وجود دوست‌داشتنی و معتبری است، نه تنها برای دیار محبوبش که تمام ایران.
- کد خبر 10754
- پرینت
