به گزارش غیرمنتظره و به نقل از خبر فوری، فضای ملتهب یک ماه اخیر و اعتراضات مختلف پس از فاجعه مهسا امینی در شهرهای ایران سرانجام باعث فیلتر برخی شبکه‌های اجتماعی خارجی من جمله دو پیام رسان محبوب یعنی اینستاگرام و واتس‌اپ شد.

اگرچه قاعده این است که فیلتر این دو پیام رسان بعد از آرام شدن اوضاع و کاهش التهابات و اعتراضات رفع شود اما برخی معتقدند فیلتر این دو برنامه دائمی است و وزارت ارتباطات حتی بعد از آرام شدن اوضاع هم فیلتر این دو شبکه پیام رسان را بر نمی‌دارد.

دلایلی که نشان می‌دهند فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ دائمی است

این گمان (یعنی دائمی بودن فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ ) از آنجا تقویت می‌شود که پیش از این و در التهابات و اعتراضات سال ۹۶ نیز تلگرام فیلتر شد اما این فیلترینگ حتی بعد از آرام شدن فضای سیاسی و اجتماعی کشور هم ادامه یافت و تا امروز نیز تداوم دارد. همچنین بعد از آغاز اعتراضات سال ۸۸ سه شبکه اجتماعی مهم یعنی فیسبوک، توییتر و یوتیوب به صورت دائمی فیلتر شدند و حتی بعد از پایان اعتراضات نیز به حالت اول بازنگشتند. حالا بسیاری معتقدند این اتفاق برای اینستاگرام و واتس‌اپ نیز خواهد افتاد و این دو برنامه احتمالا فیلتر دائمی شوند.

شواهد دیگری وجود دارد که این گمان را تایید می‌کند. کافی است به مفاد طرح صیانت توجه کنیم. باز شدن فضا برای شبکه‌های اجتماعی داخلی و جایگزینی آن‌ها با شبکه‌های خارجی یکی از ایده‌ها و اهداف این طرح است. همچنین، در طرح اولیه صیانت، محدودیت‌هایی برای شبکه‌های خارجی فراهم شد که این محدودیت‌ها شامل اینستاگرام و واتس‌اپ هم می‌شوند.

یکی دیگر از نشانه‌های فیلتر دائمی واتس‌اپ و اینستاگرام، تاکید دائمی جریان سیاسی حاکم و حامیانشان بر محدودسازی شبکه‌های اجتماعی است. این اصرار حتی در بیانیه طرفداران امت رسول الله که در سالروز وفات حضرت محمد (ص) در میدان انقلاب اسلامی تهران جمع شدند، بازتاب پیدا کرد. یکی از مفاد این بیانیه سر و سامان دادن عاجل به شبکه‌های اجتماعی توسط وزارت ارتباطات بود که احتمالا شامل فیلترینگ دائمی واتس‌اپ و اینستاگرام هم بشود.

به نظر می‌رسد شرایط برای فیلترینگ دائمی اینستاگرام و واتس‌اپ فراهم شده است. مهم‌ترین نمود این فیلترینگ، حذف اپلیکیشن این دو شبکه اجتماعی از بازار و مایکت است.

شغل‌هایی که از بین می‌روند

طبق برآوردها چند میلیون نفر در داخل کشور به نوعی از اینستاگرام درآمد کسب می‌کنند. مشخص است که فیلتر اینستاگرام باعث بی‌کار شدن یا کاهش درآمد چند میلیون انسان می‌شود و این در حالی است که ایران در شرایط بد اقتصادی به سر برده و تورم گلوی اقتصاد ایران و شهروندانش را می‌فشارد.

با این حال، به نظر می‌رسد دولت همچنان الزامات فضای امنیتی را بر رونق اقتصادی شهروندان ترجیح می‌دهد. این امری است که یک بار در سال ۹۶ و بعد از فیلتر تلگرام به وقوع پیوست. بر اساس برخی گزارش ها، در ماه‌های نخست فیلتر تلگرام، روزانه حداقل ۱.۵ میلیارد تومان به اقتصاد کشور آسیب وارد می‌شد. فیلتر تلگرام باعث نابودی شغل‌های فراوان، تعطیلی کسب و کارهای مجازی و تعدیل شدید نیروی کار گشت و نهایتا تعداد بیکاران را زیاد کرد. با این حال، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای امنیت کشور و وزارت ارتباطات هرگز فیلتر تلگرام را برنداشتند و حتی در این زمینه جدالی داخلی نیز پیدا نکردند.

حالا با فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ ضررهای مالی بیشتری به اقتصاد ایران وارد خواهد شد. با بسته شدن دائمی این دو شبکه تقریبا تمام راه‌های ارتباطی بی‌واسطه بین کاربران شبکه‌های اجتماعی بسته می‌شود و از آنجا که شبکه‌های داخلی نیز ظرفیت پذیرش یک دهم کاربران ایرانی را ندارند، احتمالا کسب و کارهای آنلاین از بین رفته و ضربه شدیدی خواهند دید.

با این وجود، امید است که با آرام شدن اوضاع، مسئولان ذی ربط بار دیگر معیشت و اقتصاد را فدای مسائل سیاسی نکنند و با رفع فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ اندک روزنه موجود برای کسب و کارهای آنلاین را نبندند.