به گزارش غیرمنتظره و به نقل از رویداد۲۴، خدیجه غبیشاوی: به گزارش الجزیره، علی رغم اینکه تحقیقات اولیه درباره انفجار بندر «شهید رجایی» در شهر بندرعباس ایران هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است، برخی محافل ایرانی احتمال می‌دهند که با توجه به شرایط سیاسی پیرامون این حادثه، این انفجار می‌تواند ناشی از عملیات خرابکارانه بوده باشد.

الجزیره می‌نویسد: این حادثه که شباهت زیادی به فاجعه بندر بیروت در سال ۲۰۲۰ دارد، در پی آتش‌سوزی در یکی از کانتینر‌هایی که حاوی «کالا‌های خطرناک و مواد شیمیایی» بود، رخ داد. پس از آتش سوزی اولیه، آتش به سرعت به یک انفجار عظیم منجر شد که ابر قارچی‌شکل بزرگی به رنگ نارنجی را ایجاد کرد، حادثه‌ای که باعث ایجاد وحشت در منطقه و تخریب بخشی از بندر شد.

توییت عراقچی

پیش از انفجار در بندر شهید رجایی، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در پیامی در پلتفرم «ایکس» نگرانی خود را از «هرگونه تحریک یا تلاش برای خرابکاری» که ممکن است با هدف مانع‌تراشی در مسیر مذاکرات هسته‌ای میان تهران و واشنگتن انجام شود، ابراز کرد.

عراقچی در توییت خود تأکید کرد که «نهاد‌های امنیتی ما در حالت آماده‌باش کامل هستند» و هشدار داد که برخی طرف‌ها ممکن است با استفاده از روش‌های مختلف به دنبال کارشکنی در این مذاکرات باشند.

این توییت به وضوح با هشدار‌های قبلی ایران که پیش از انفجار بندرعباس مطرح شده بود، در ارتباط است و همین امر باعث شد فرضیه خرابکاری به شکل جدی در میان محافل سیاسی ایران مطرح شود؛ محافلی که این حادثه را تلاشی برای جلوگیری از پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای برشمردند.

هنگام وقوع حادثه در بندر شهید رجایی، دور سوم مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده در عمان به پایان رسیده بود. این در حالی است که بر اساس اظهارات عباس عراقچی، ایران از وجود اختلافات با واشنگتن بر سر مسائل اصلی و جزئیات خبر داده بود؛ موضوعی که پرسش‌های بیشتری را درباره احتمال عمدی بودن انفجار در بندر شهید رجایی با هدف تأثیرگذاری بر این مذاکرات را به دنبال داشت.

الجزیره در ادامه می‌نویسد: مصطفی نجفی، پژوهشگری که به نزدیکی با برخی از مقامات بلندپایه ایران، از جمله محسن رضایی، شناخته می‌شود، ادعا کرد که انفجار بندر «شهید رجایی» در ایران همزمان با انفجاری بوده که یک فرمانده نظامی روسیه را در نزدیکی مسکو هدف قرار داده.

وی در کانال خود در «تلگرام» نوشت که ممکن است این همزمانی میان انفجار‌ها در روسیه و ایران با سفر استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا به خاورمیانه، به مسکو و مسقط مرتبط باشد موضوعی که فرضیه وجود طرف‌هایی را که قصد دارند مذاکرات میان طرف‌های ذی‌ربط را تخریب کنند، تقویت کرده و افزایش می‌دهد.

فرضیه‌های خرابکاری

در راستای تحلیل‌های مطرح شده از سوی محافل ایرانی، برخی تحلیل‌ها، حاکی از آن است که این انفجار ممکن است تلاشی برای ارسال پیام به دو طرف درگیر در مذاکرات ایران و آمریکا چه از سوی عوامل داخلی و چه خارجی، باشد. بنابراین، اگر این حادثه ناشی از خرابکاری باشد، هدف احتمالی از آن فشار بر ایران در روند مذاکرات هسته‌ای از طریق تلاش برای به نمایش گذاشتن ضعف تهران در تأمین امنیت مهم‌ترین زیرساخت‌های حیاتی کشور است.

از سوی دیگر، برخی دیگر از تحلیل‌ها اشاره دارند که این انفجار ممکن است تلاشی برای کند کردن روند پیشرفت مذاکرات و نه لزوماً به شکست کشاندن آن باشد. به این معنا که هدف از انجام این اقدام خرابکارانه می‌تواند این باشد که نشان داده شود طرف‌های دیگری نیز به دقت روند مذاکرات را زیر نظر دارند و باید منافع آنها نیز در این مذاکرات و توافق نهایی مد نظر قرار بگیرد.

در همین راستا، صلاح‌الدین خدیو، یک پژوهشگر، در تحلیل خود از حادثه انفجار در بندر شهید رجایی می‌گوید که این انفجار می‌تواند تأثیر منفی قابل توجهی بر جایگاه ایران در مذاکرات هسته‌ای داشته باشد. به گفته او، اگر ایران پیش‌تر تحت فشار اقتصادی آمریکا قرار داشت، این حادثه ممکن است موقعیت آمریکا را در مذاکرات تقویت کند و توانایی ایران برای ارائه امتیازات را با مشکل بیشتری مواجه کند.

به گفته خدیو، وقوع چنین حادثه‌ای در این مقطع زمانی نشان‌دهنده نوعی تزلزل امنیتی در ایران است که می‌تواند بر اعتبار تهران در چشم جامعه بین‌المللی تأثیر منفی بگذارد، موضوعی که ممکن است موضع ایران را در مذاکرات با واشنگتن تضعیف کند.

همچنین، احمد زیدآبادی، فعال سیاسی این فرضیه را مطرح می‌کند که انفجار بندر شهید رجایی ممکن است ناشی از عملیات خرابکارانه‌ای باشد که توسط اسرائیل یا گروه‌های تروریستی محلی انجام شده است.

وی در مقاله‌ای که در روزنامه «اقتصاد پویا» منتشر شد، افزود: «همزمانی این حادثه با مذاکرات هسته‌ای یک هم‌زمانی غیرمعمول است که ممکن است عمدی باشد.»

زیدآبادی به نقل قولی از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در مصاحبه‌ای با مجله «تایم»، اشاره کرد که ترامپ گفته است: «نتانیاهو نمی‌تواند مرا به جنگی بکشاند که ممکن است با ایران داشته باشد». زیدآبادی توضیح داد که این اظهارات ممکن است نشان‌دهنده این باشد که اسرائیل ممکن است به تشویق عملیات‌های خرابکارانه پرداخته باشد، بدون آن که دخالت مستقیمی از سوی نیرو‌های نظامی اسرائیل صورت گیرد.

جنبه‌های اقتصادی و سیاسی انفجار بندر شهید رجایی

الجزیره در ادامه می‌نویسد: در حالی که برخی محافل به دخالت طرف‌های خارجی اشاره می‌کنند، برخی دیگر معتقدند که این حادثه ممکن است از سوی طرف‌های داخلی در ایران انجام شده باشد. محسن زینلی‌پور، پژوهشگر، بر این باور است که این حادثه می‌تواند اقدامی از سوی گروه‌های داخلی باشد که از وضعیت فعلی سود می‌برند، به‌ویژه آنهایی که منافع اقتصادی‌شان در صورت رسیدن به توافق هسته‌ای و کاهش تحریم‌های آمریکایی علیه ایران تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت.

وی در تحلیل خود اشاره کرد که توقف موقت فعالیت بندر «شهید رجایی» می‌تواند واردات کالا‌های اساسی را مختل کند، که این امر ممکن است به افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی منجر شود و به نفع برخی گروه‌ها باشد که از وضعیت اقتصادی نابسامان سود می‌برند.