به گزارش غیرمنتظره و به نقل از جماران، سید علی حسینی: مسئولان آذربایجان فرصت طلب و حیله گرند و از این نقطه ضعف روس‌ها استفاده کرده و در سفر اخیر پوتین به باکو موضوع زنگزور را برجسته نمودند و اساسا فرمان ماجرا را بدست پوتین دادند، سیاستی که عملا در پشت پرده هدایت آن، ترکیه، انگلیس و اسراییل است و مسکو دانسته یا ندانسته در زمین آن‌ها بازی می‌کند و به توسعه راهبرد پان ترکیستی دامن می‌زند.

تجربه چهل‌ساله‌ام می‌گوید ما برخلاف دیگر کشورهای جهان در جلسات خصوصی دیپلماتیک بسیار مودب، حرف گوش کن، بدون اعتماد به نفس و علمی مذاکره می‌کنیم و زمانی که در پشت تریبون مصاحبه و تلویزیون قرار می‌گیریم عموما بی‌ادبانه، غیر کارشناسی، شعاری، قاطع و جنگنده سخن می‌گوییم.

از مذاکرات بین کشورهای عربی، اروپایی و آمریکایی با عرب‌ها و بقیه ممالک را شاهد بوده‌ام که چقدر در مذاکرات خصوصی و محرمانه جدی و محکم به دنبال خواسته‌های خود بوده‌اند و البته رعایت آداب و رسوم طرف مقابل را داشته‌اند و صد البته که در مصاحبه و تریبون‌ها چنان از صمیمیت و برادری گفته‌اند که اگر اطلاعات پنهان نباشد، به نظر می‌آید هیچ اختلافی بین آن‌ها نیست همین کشورهای جنوبی خلیج فارس همه ان‌ها با یکدیگر اختلافات ارضی، اقتصادی و قبیله‌ای و عشیره‌ای دارند؛ اما تصور کنید تا چه میزان رعایت احترامات و آداب رسوم را رعایت می‌کنند.

به صورت مسأله ماجرای زنگزور بنگریم

در یک سو ترکیه و آذربایجان است که می‌خواهند از استان سیونیک ارمنستان بطول ۴۰ کیلومتر عبور و حق سرزمینی هم بر این مسیر پیدا کنند.

در آن سو ارمنستان است که مخالف جدی حق سرزمینی آذربایجان بر این مسیر است اما موافق آن با حاکمیت ارمنستان می‌باشد و حرکت صلح‌آمیز پاشینان نخست وزیر برهمین مبنا است.

درخواست ایران چیست؟ پیشنهاد‌اش مسیر ارس است که در حال حاضر و بیش از ۳۴ سال است فعال است و جاده‌های ایران در آرامش و با همکاری کامل ایران در اختیار آذربایجان برای اتصال نخجوان به آذربایجان و ترکیه قرار دارد و برای ترانزیت به کشورهای آسیای میانه مورد استفاده قرار دارد. مطلوب و خواست ایران استفاده آذربایجان از کریدور ارس است اما با عبور این خط از استان سیونیک ارمنستان با حق حاکمیت به رسمیت شناخته شده بین‌المللی ارمنستان هم مخالفتی ندارد.

موضع اخیر روسیه در مورد زنگزور چیست؟ روسیه با سیاست‌های یکجانبه در جنگ قره باغ به حمایت از باکو روی آورد و آزردگی ارامنه را ایجاد کرد و باعث شد که سیاست ارمنستان به سمت کمک از غرب شتاب زیادی بگیرد و عملا نتیجه آن برای مسکو از دست دادن قفقاز و کم اثر شدن راهبرد روسی در این منطقه هست.

در قفقاز، گرجستان دارای حاکمیتی ضد روسی است و ارمنستان هم روند واگرایی از مسکو و یاس از سیاست روس‌ها و نزدیکی به غرب را دنبال می‌کند. در حال حاضر روس‌ها با نزدیکی به باکوی غربگرا تلاش دارند دوباره نقش سنتی خود را بازسازی کنند و زنگزور می‌تواند این راهبرد روس‌ها را اجرایی کند.

مسئولان آذربایجان فرصت طلب و حیله گرند و از این نقطه ضعف روس‌ها استفاده کرده و در سفر اخیر پوتین به باکو موضوع زنگزور را برجسته نمودند و اساسا فرمان ماجرا را بدست پوتین دادند، سیاستی که عملا در پشت پرده هدایت آن، ترکیه، انگلیس و اسراییل است و مسکو دانسته یا ندانسته در زمین آن‌ها بازی می‌کند و به توسعه راهبرد پان ترکیستی دامن می‌زند.

روس‌ها راه اندازی مسیر شرق به غرب از استان سیونیک را با مدیریت و اعمال قدرت سرویس مرزبانی روسیه در ورود و خروج را مدنظر دارند، موضوعی که عملا ارمنستان مخالف آن است و تجربه مدیریت مرزبانی روس‌ها در قره باغ را که عملا به سرکوب و اخراج ارامنه منجر شد را دیده است و اساسا اعتمادی به مسکو ندارد.

از سویی دیگر مسکو در شرایط جنگی فعلی و تحریم همه جانبه از جانب غرب نیاز سریع و فوری به کریدور ارسال و دریافت کالا دارد و از هر فرصتی برای آن تلاش می‌کند، متاسفانه کریدور راهبردی شمال و جنوب که از دو سال پیش بین ایران و روسیه توافق شده که سریع دنبال شود با تنگناهایی در اجرای آن در کشورمان مواجه است و طرف روسی جدیت و پشتکاری از طرف ایرانی نمی‌بیند، که جای تامل و چاره اندیشی در کشور دارد.

سفر قریب الوقوع رییس جمهور محترم به کازان روسیه در اجلاس روسای بریکس و اولین ملاقات دوجانبه ایشان با ولادیمیر پوتین فرصت لازم برای اعلام پیام جدی جمهوری اسلامی ایران و رایزنی برای همسان‌سازی سیاست دو کشور در قفقاز بوجود خواهد آورد، بنظر می‌رسد تیم سیاست خارجی دولت جدید در اولین ملاقات دکتر پزشکیان با همتای روسی تدابیر لازم را اتخاذ خواهند نمود.

هیجانات سیاسی دولتی و مردمی ما در روزهای اخیر؛

باید واقع بین بود بعضی‌ها چنان از خیانت روس‌ها سخن می‌گوییم که همانا روسیه قسمتی از خاک ایران را تصرف کرده است در حالی که چنین نیست ودیگرانی با ادبیات قاجاری داد سخن سر می‌دهند و راهکارهایی ارائه می‌دهند که ناشی از بی‌اطلاعی است مثلا می‌گویند که به روس‌ها پهپاد و موشک ندهیم تا عقب نشینی کند.

به موضوع رویگردانی ارمنستان از روسیه برگردیم. تاروپود ساخت قدرت در ارمنستان به صورت سنتی روسی بود، اما در ۱۵ سال گذشته روسیه آن را از دست داده و در حال حاضر سیستم قدرت در ارمنستان تقریباً از همگرایی با روسیه به سمت غرب تغییر مسیر داده است. در مقابل تاروپود ساخت قدرت در کشور آذربایجان، غربی است. پس تعامل بین باکو و مسکو چگونه می‌تواند استراتژیک تعریف شود تا جایی که از اشغال مرز‌ها و سرزمین کشور دیگری حمایت کند؟!

با توجه به اینکه حکومت در باکو دیکتاتوری و ضد حقوق بشر اداره می‌گردد و فساد گسترده و دولتی در انجا حاکم است و غربی‌ها به شدت با الهام علی‌اف در این زمینه ادعای مشکل دارند، بنظر می‌رسد باکو در حال اهرم‌سازی در مقابل غرب است و اگر روزی مشکل حقوق بشری‌شان با غرب حل شود، مسکو را رها می‌کنند و این نکته‌ای است که روس‌ها در معادلاتشان به آن توجهی ندارند. به همین دلیل معتقدم روس‌ها بر خلاف تصور ما در سیاست ورزی‌شان خیلی هم باهوش نیستند.

سوال نهایی این است که آیا در موضوع زنگزور ایران تنهاست؟

اگر با دقت بیشتری به نیروهای فعال در مناقشه قره باغ نگاه کنیم می‌بینیم که ایران تنها نیست، همانطور که در سقوط طالبان در ۲۰۰۱ و هنگام سقوط صدام حسین در ۲۰۰۳ و سرکوب داعش در سال‌های نه چندان دور با آمریکا و غرب همگرا بودیم و همکاری‌های غیر مستقیم و غیر علنی داشتیم، در موضوع کریدور زنگزور هم همگرایی ما با آمریکا و غرب و بخصوص فرانسه اظهر من شمس است و می‌توان از آن استفاده کرد. هیجانی نشویم، دولت و ملت صبوری کنند. اگر قصد داریم از شکاف‌های شرق و غرب بهره ببریم باید شطرنج باز حرفه‌ای باشیم. همان طور که گفتم روسیه آنقدرها هم هوشمند نیست وگرنه ایروان را از دست نمی‌داد و به اکراین حمله نمی‌کرد و خود را در تله آمریکا و غرب نمی‌انداخت.