اختصاصی / به گزارش غیرمنتظره، معین حسن‌زاده: فوک کاسپی با نام علمی Pusa caspica، تنها پستاندار دریای کاسپین است که نقش کلیدی در حفظ تعادل اکوسیستم این دریا ایفا می‌کند. متأسفانه این گونه‌ی ارزشمند بر اساس فهرست قرمز IUCN در رده گونه‌های در معرض خطر انقراض طبقه‌بندی شده است.

آلودگی دریای کاسپین به‌عنوان عامل اصلی تهدیدکننده بقای فوک کاسپی شناسایی شده است. ورود روزانه حجم عظیمی از پساب‌های صنعتی، فاضلاب‌های شهری و آلاینده‌های کشاورزی به این دریا، زیستگاه این گونه را به مخاطره انداخته است.

عوامل متعددی از جمله بیماری، گیر افتادن در تورهای صیادی، برخورد با شناورها، کاهش ذخایر غذایی و آلودگی‌های زیست محیطی در مرگ‌ومیر فوک‌های کاسپی نقش دارند. اما آلودگی شیمیایی آب به‌عنوان مهم‌ترین عامل تهدیدکننده محسوب می‌شود.

آموزش و افزایش آگاهی صیادان و جوامع محلی نقش بسزایی در حفاظت از این گونه جانوری در حال انقراض ایفا می‌کند. تا صیادان در صورت مشاهده این حیوان در تورهای ماهیگیری، با کمترین آسیب نسبت به نجات آن اقدام کنند. اما از سوی دیگر حفاظت از فوک کاسپی نیازمند عزمی ملی و بین‌المللی است. می‌بایست با استفاده از تمامی ظرفیت‌های دیپلماتیک، سایر کشورهای حاشیه دریای کاسپین به همکاری برای نجات این گونه در حال انقراض ترغیب شوند.

تخریب زیستگاه و کاهش کیفیت آب دریای کاسپین نه‌تنها فوک کاسپی، بلکه تمامی موجودات زنده این اکوسیستم را تهدید می‌کند. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت اجرای برنامه‌های جامع حفاظتی از دریای کاسپین است. کنترل آلودگی دریای کاسپین می‌بایست در اولویت برنامه‌های حفاظتی قرار گیرد. کاهش ورود آلاینده‌ها به این دریا نه‌تنها به نجات فوک کاسپی، بلکه به حفظ سلامت کل اکوسیستم کمک خواهد کرد. اجرای برنامه اقدام ملی با همکاری مراجع علمی و متخصصان این حوزه ضروری به نظر می‌رسد. این برنامه باید با مشارکت دانشگاه‌ها، مؤسسات تحقیقاتی و سازمان‌های مردم‌نهاد تدوین و اجرا گردد.

امروز نجات فوک کاسپی از انقراض نیازمند عزمی جدی، برنامه‌ریزی علمی و همکاری همه‌جانبه در سطح ملی و بین‌المللی است. زمان برای اقدام فرارسیده است و هرگونه تأخیر می‌تواند به قیمت ازدست‌رفتن این گونه ارزشمند تمام شود و ما باید در برابر نسل بعد پاسخگوی بی‌توجهی خود در حفظ این گونه جانوری باشیم.